Page 234 - indexf
P. 234
234 Қазақша-орысша политехникалық түсіндірме сөздік
Ниобий қорытпалары – молибден, Ниобиевые сплавы – сплавы на осно-
вольфрам, цирконий, титан, вана- ве ниобия с добавлением молибдена,
дий және т.б. элементтер қосылған, вольфрама, циркония, титана, ванадия
ниобийдің негізіндегі қорытпалар. и др. элементов. Обладают высокой
Қызуға беріктігі, тенологиялығы, жаропрочностью, технологичностью,
коррозияға төзімділігі жоғары стойкостью против коррозии
дәрежеде
Нитр ... нитро ... (грек. nitron – Нитр ... нитро ... – часть сложных
алғашта табиғи, кейіннен сели- слов, указывающая на отношение их к
тра) – азотқа (жаңалат. Nitrogenium) азоту (новолатын. Nitrogenium), напр.
қатыстылықты білдіретін күрделі нитрамины, нитросоединения
сөздердің алғашқы бөлігі, мыс. нитра-
миндер, нитроқосылыстар
Нитраттар (лат. nitras; ескірген атауы Нитраты – соль азотной кислоты,
– селитры) – құрамында бірзарядты содержит однозарядный анион. Уста-
анион бар, азот қышқылы тұздары. ревшее название – селитры – в насто-
Ескірген атауы – селитра – қазіргі кез- ящее время используется преимуще-
де, көбінесе, минералдардың атаулары ственно в минералогии, как название
ретінде минералогияда қолданылады, для минералов, а также для удобрений
сонымен қатар тыңайтқыш ретінде в сельском хозяйстве
ауыл шарушылығында пайдаланыла-
ды
Нитридтер – азоттың металдар- Нитриды – соединения азота с метал-
мен және кейбір бейметалдар- лами и с рядом неметаллов. Соедине-
мен қосылысы. Азоттың метал- ния азота с металлами чаще всего яв-
дармен қосылыстары, көбінесе, ляются тугоплавкими и устойчивыми
баяу балқыйтын және жоғары при высоких температурах вещества-
температураға шыдамды заттар бо- ми, например, эльбор. Нитридные по-
лып табылады, мысалы эльбор. Бетіне крытия придают изделиям твёрдость,
нитрид бүрку (жалату) бұйымдардың коррозионную стойкость; находят
қаттылығын, коррозияға төзімділігін применение в энергетике, космиче-
жоғарлатады; бұл жағдай энер- ской технике
гетикада, космос техникасында
қолданылады
Нитробояулар – құрамында нитро Нитрокрасители – ароматич. соед.,
топтар және солармен кездесетін ги- содержащие нитро группы и сопря-
дрокси немесе аминотоптары бар хош женные с ними гидрокси или амино-
иісті қосылыс. Гидроксинитробояу- группы. Различают гидроксинитро-
лар және аминонитробояулар болып красители и аминонитрокрасители
бөлінеді
МАЗМ¦НЫ
