Page 254 - indexf
P. 254

254  Қазақша-орысша политехникалық түсіндірме сөздік

Перископ (ерт. грек. περι – төңірек,   Перископ – оптический прибор для
айнала және σκοπέω – қараймын) –       наблюдения из укрытия. Простейшая
жасырын жерден қарауға арналған        форма перископа – труба, на обоих
оптикалық прибор. Перископтың          концах которой закреплены зеркала,
қарапайым түрі – екі шетіне жарық      наклоненные относительно оси трубы
сәулелерінің түсу бұрышын өзгерту      на 45° для изменения хода световых
үшін, осіне 45°-қа көлбеу болып, ай-   лучей. В более сложных вариантах
налар бекітілген түтік. Тым күрделі    для отклонения лучей вместо зеркал
вариантарында, жарық сәулелерінің      используются призмы, а получаемое
түсу бұрышын өзгерту үшін              наблюдателем изображение увеличи-
айналардың орнына призмалар пайда-     вается с помощью системы линз
ланылады, ал бақылаушы алған бей-
нелер, линзалар жүйесінің көмегімен
үлкейтіледі

Перицентр (ерт. грек. περί «пери» –    Перицентр – точки орбиты небес-
төңірек, айнала және ерт. грек. από    ного тела – ближайшая к централь-
«апо» – бір нәрсені теріске шығаруды,  ному телу и наиболее удалённая от
бір нәрсенің болмауын көрсететін,      центрального тела, вокруг которого
күрделі сөздің бөлігі; лат. centrum    совершается движение. Например,
-центр) – аспан денесі орбитасының     в орбитах тел, движущихся вокруг
орталық денеге ең жақын және оны       Солнца (например, планет, астеро-
айнала қозғалатын дененің орталық      идов и комет) перицентр и апоцентр
денеден ең алыс нүктесі. Мысалы,       обычно называют, соответственно,
Күнді айнала қозғалатын денелердің     периге́лием
(планеталар, астероидтар және коме-
талар) орбитасында перицентр мен
апоцентрді, әдетте, периге́лий деп
атайды

Пёрка (тех.) – ұңғыға кигізілетін, Пёрка (тех.) – сверло разных форм,

формалары әртүрлі бұрғы                вставляемое в коловорот

Перколяция (лат. percolatio – сүзу,    Перколяция – способ выщелачива-
сүзгіден өткізу) – ұсақталған руданың  ния металлов из неподвижного слоя
(негізінен тотыққан және құрамында     измельчённой руды (главным образом
алтыны бар мыстан) қозғалмайтын        медной окисленной и золотосодержа-
қабатынан металдарды сілтісіздендіру   щей). Осуществляется просачиванием
әдісі. Перколятордың күбісінде         в чанах перколяторах
іркілеу арқылы іске асырылады

     МАЗМ¦НЫ
   249   250   251   252   253   254   255   256   257   258   259