Page 145 - index

ҚҚ = ТӨ / ҚО .

Мұнда, ТӨ – теңгемен есептегенде бір жыл ішінде өндірілген таза
өнімнің тауарлы немесе атаулы құны; ҚО – теңгемен есептегенде
негізгі капитал қорының орташа жылдық құны.

Мысалы: Кәсіпорын жыл бойы шығарылған өнімнің жалпы көлем­
ін (ТӨ) 198 мың теңгеге өндірді. Осы мезгілде негізгі қордың орташа
жылдық құны (ҚО) 180 мың теңгені құрады. Қор қайтарымдылығы
көрсеткіші қаншаға тең?

Шешімі: 198 мың / 180 мың = 1,10 теңге.
2. Қор сиымдылығы. Қор қайтарымдылығы шамасына кері
көрсеткіш болып табылады және ол негізгі капитал қорының бір өнім
өлшеміне шаққандағы құнымен анықталады (теңгемен есептегенде):

ҚС = ҚО / ТӨ .

Мысалы: Кәсіпорын жыл бойы шығарылған өнімнің жалпы
көлемін (ТӨ) 198 мың теңгеге өндірді. Осы мезгілде негізгі қордың
орташа жылдық құны (ҚО) 180 мың теңгені құрады. Қор сиымдылығы
қаншаға тең?

Шешімі: 180 мың / 198 мың = 0,91 теңге.
3. Қормен қарулану (Ққ) – бұл көрсеткіш ақшалай немесе
ақшалай емес бірлік деңгейіндегі негізгі өндіріс қорларымен
жабдықталу дәрежесі. Оны негізгі өндірістік қор құнының көлемін,
орташа жылдық өнеркәсіп өндірісінде істейтін жұмысшылар санына
қатынасы арқылы анықтайды.

Ққ = ҚО / Жс .

Мысалы: Кәсіпорында негізгі капитал қорының орташа жылдық
құны 180 мың теңгені құрайды, ал орта тізімдегі өнеркәсіптік өндіріс
жұмысшыларының саны 600 адам болды. Қормен қарулану көрсеткіші
қаншаға тең?

Шешімі: 180 мың / 600 = 300 мың теңге.
Айналмалы капиталдың көрсеткіштері:
1. Айналмалы капитал қаражатының айналу коэффициенті:
Кайналым = Ө / Қ .
Мұнда, Ө – белгілі бір кезеңдегі өнімнің сатылу құны (сатудан
түскен түсім); Қ – сол кезеңдегі айналмалы капитал қаражатының
орташа қалдығы.
Егер сатудан түскен түсім бір жылда 200 млн. теңгені құраса, ал
айналым қаражатының орташа қалдығы 40 млн. теңге болса, онда
айналу коэффициенті 5-ке тең болады:

145

⇐ МАЗМҰНЫ