Page 81 - index

8-кесте
Үш шағылыстыруда белгілердің ажырауы

Ұрпақтағы өсімдіктер саны

Ата-аналық Қызыл- Қызыл- Жасыл, Жасыл,
өсімдіктердің қоңыр қоңыр жапыра- жапыра-
жапыра- жапыра- ғының ғының
белгілері ғының шеті ғының шеті бүтін
тілінген шеті бүтін шеті
♀ қызыл-қоңыр, тілінген
тілінген х ♂ қызыл-
258 95 100 28
қоңыр тілінген
♀ қызыл-қоңыр, 117 122 126 119
бүтін х ♂ жасыл,
98 - - -
тілінген
♀қызыл-қоңыр,
тілінген х ♂ жасыл,

бүтін

Берілгені: Қызан. Қызан өсімдік түсінің және жапырақ пішіні-
нің тұқым қуалауы

Шешуі. Есептің шарты бойынша А – қызыл-қоңыр, а – сабағы-
ның жасыл түсі, В – жапырағы тілінген, в – жапырағы бүтін.

Бірінші шағылыстыруда: ата және аналық өсімдіктерде А
және В аллельдері болғандықтан екі белгілері бойынша доми-
нантты. Ғ1 ұрпақта белгілерінің ажырауынан, ата-аналық өсімдік-
тер гетерозиготалы – АаВв. Жұп белгілер тәуелсіз тұқым қуалай-
тындықтан, белгілердің ажырауы 9 : 3 : 3 : 1 қатынасында. Х2 әдісімен
тексергенде (Х2 = 2,04, Р > 0,50) белгілердің ажырауы қатынасқа сай
келеді.

Екінші шағылыстыру. Есептің шарты бойынша өсімдіктің са-
бағы қызыл-қоңыр, жапырағы бүтін – Аавв, жасыл сабақ жапырағы
тілінген – ааВв, Ғ1- ұрпақта белгілердің ажырауы 2 белгі бойынша
жүретіндіктен, ата-аналық өсімдіктердің генотипі әртүрлі гендер
бойынша гетерозигота. Аавв және ааВв. Белгілердің ажырауы 1 : 1
: 1 : 1 қатынасында болуы қажет, себебі екі жұп белгілер бойынша
талдаушы шағылыстыру жүреді. Х2-әдісімен тексергенде (Х2 = 0,30,
Р > 0,95) белгілердің ажырауы қатынасына сай болады.

Үшінші шағылыстыруда. Есептің шарты бойынша қызыл-қо-
ңыр және жапырағы тілінген өсімдіктер генотипінде А және В ал-

81

⇐ МАЗМҰНЫ