Page 303 - indexf

► Су асты және сүңгуірлер техникасы, (нормабаралы және гипербаралы)
аппараттардан (жүзбелі және донтты), көтеру-кемелері, өмірді сақтау
жүйелері, водолаздардың және акванавтардың жабдықтары және т.б.;

► Теңізде жұмыс істеуге арналған техникалық құралдары, әртүрлі жұмыс
істеуге арналған кемелер, буксирлер, буксирлі зәкір қойғыштар, өрт
сөндіру кемелері, жағадағы жөндеу базалары, арнайы кемелерді, фон-
тандарды жоюға арналған кемелерді, адамдарды тасымалдайтын
кемелерді, тік ұшақтарды және тағы да басқа техникаларды;

► Байланыс және навигациялық техникалық құралдары, комплексті аппа-
ратурадан құрылған, геостатционарлы байланыс спутнигі арқылы үлкен
мөлшерде телефонды және телеграфты каналдарының үлкен дәрежелі
сенімділіктерімен, кең мөлшерде спутникті навигациялық жүйелердің
қолдануы, автоматты режимде жұмыс істейтіндер және т.б.;

► Қоршаған ортаның технологиясы, теңіздің мұнай қалдықтарынан
сақталуы, төгілген мұнай қалдықтарын жинайтын кемелер және т.б.;

Қайраңды меңгеруде ең көп мөлшерде қаржы жұмсалатыны ол мұнай-газ
жасақтары, (ТМГҚ). Жұмыста 19 классификация беріледі, олар (ТМГҚ)-ның
геологиясы жұмыстарын зерттеу үшін беріледі (G), ТМГҚ ұңғыманы бұрғылау
үшін (D), ТМГҚ мұнайды өндіру үшін (P), ТМГҚ тасымалдау және сақтау үшін
(Т), ТМГҚ көмірсутектерді өңдеу (R), және көмекші (т.б.) ТМГҚ (О) (12.1-су-
рет).

D класына әртүрлі бұрғылау платформалары кіреді олар (тұрақты, жарты-
лай батпалы, өздігінен көтерілетін және т.б.).

Р класы өзіне мұнайды өндіру үшін тұрақты және жүзбелі техникалық
жүйелерді қосады.

Т класы қайраңда мұнай және газ өнімдерін жинау, теңіз жағдайына байла-
нысты тасымалдау және сақтау үшін ТМГҚ-ны біріктіреді.

Соңғы кезде ТМГҚ R класты қосты, онда өндірудің технологиясын қосады,
кен орындарда мұнайды өндіреді.

G класы геофизикалық және геологиялық барлау жүйелерін өзіне
(геофизикалық кемелер, геологиялық бұрғылау үшін барлаудың спутникалық
жүйесін және т.б.) қосады.

О класына көмекші ретінде ТМГҚ-на адамдарды және жүктерді тасымал-
дау, коммуникациялы ТМГҚ және т.б. жатады.

Берілген жүйе ТМГҚ-ның автоматты түрде және шешім қабылдауы, жоба-
лау және жүргізу характері.

Бұларда теңіздегі мұнай-газ кен орындары сияқты (ТМГҚ), теңіз
жасақтарының өмір сүру циклы бар (ЖЦ), оларды негізгі жобалаудың кезеңдеріне
бөлуге болады (D), құрылыс (С) және пайдаланылуы (Е). Экологиялық аспектіні
күшейту үшін кен орнын меңгеру кезінде бірлесіп уақытты бөлу және кен ор-
нын өзіне сай этаптарға бөлу (U).

303

МАЗМ¦НЫ