Page 340 - indexf
P. 340
340 Қазақша-орысша политехникалық түсіндірме сөздік
Титан (лат. Titanium; Ti символымен Титан – элемент четвёртой группы,
белгіленеді) – Д. И. Менделеевтің четвёртого периода периодической
химиялық элементтердің периодтық системы химических элементов Д. И.
жүйесіндегі төртінші периодтың Менделеева, с атомным номером 22.
төртінші тобындағы элемент, атомдық Простое вещество титан – лёгкий ме-
нөмірі 22. Қарапайым зат титан – ақ талл серебристо-белого цвета. Металл
күміс түсті жеңіл металл. Металл, получил своё название в честь тита-
ертегрек мифологиясының кейіпкері нов, персонажей древнегреческой ми-
Геяның балалары титандардың фологии, детей Геи
есімімен аталған
Титан қорытпалары – титанға Титановые сплавы – сплав титана
химиялық элементер: Аl, V, Mo, Mn, Si с другими химическими элементами:
және т.б. қосылған қорытпа. Беріктігі Аl, V, Mo, Mn, Si и др. Сочетает в
мен пластикалығы болаттай, жеңілдігі себе прочность и пластичность стали,
алюминийдей, құны мен коррозияға легкость алюминия, стоимость и кор-
төзімділігі көмірпластиктей матери- розийную стойкость углепластика.
ал. Өңделуі өте күрделі Очень сложен в обработке
Тозаңдату (тозаңдатып қондыру) Напыление – нанесение слоя из мел-
– сақтау немесе әдемілік үшін, ких частиц вещества на поверхность
ұнтақталған заттың ұсақ бөлшектерін материалов и изделий в защитных или
материалдардың және бұйымдардың декоративных целях
бетіне тозаңдатып қондыру (бетін
жабу)
Тозу (материалдың ескіруі) – Старение (материалов) – изменение
материалдардың құрылымы мен структуры и свойств материалов от
қасиеттерінің сыртқы әсерлерден действие внешних сред
өзгеруі.
Тозуға төзімділік – материалдардың, Износостойкость – свойство мате-
үйкелістің белгілі бір жағдайында, риала оказывать сопротивление изна-
тозуға қарсыласуы. Тозуға төзімділік шиванию в определённых условиях
өңделетін материалдың құрамына трения. Износостойкость зависит от
және құрылымына (структурасы- состава и структуры обрабатываемого
на), бастапқы қаттылығына, кедір- материала, исходной твёрдости, ше-
бұдырлығына және оны өңдеу техно- роховатости и технологии обработки
логиясына және т.б. байланысты детали и т. д.
Тойтарма – пластикалық Наклеп – изменение структуры и
деформацияның әсерінен туын- свойств металлического материала,
дайтын, металл материалдардың вызванное пластической деформаци-
құрылымы мен қасиеттерінің өзгеруі ей
МАЗМ¦НЫ
