Page 329 - indexf

сұйық поршень арқылы поршень үсті кеңістігіне өтеді. Көтерілгенде клапан
жабылады, ал манжеттер сұйық бағанасын қысып тұрған қысым арқылы, НКТ
қабырғаларына қысылып, тығыздалады. Поршеньді әдісте де саға ашық қалады,
ол әрі қарай күтпеген қауіптердің болуымен байланысты.

Қабат сұйығын ауыстыру. Ауыстыру ұңғыға түсірілген СКҚ және
саңылаусыздандырылған сағада жүргізіледі, бұл лақтырылуларды және фонтан-
ды құбылыстан қорғайды. Бұрғылаудан шыққан ұңғыма әдетте сазды қоспамен
толтырылған болады. Ұңғыны жуу сұйығымен немесе газдандырылған
мұнаймен болсын жуғанда, оның түп қысымын мына көлемге азайтуға болады:

∆p = ( ρ1 − ρ2 ) lg cjsβ (13.1)

мұндағы ρ1 −сазды қоспа тығыздығы; ρ2 −жуу сұйығының тығыздығы; L −
СКҚ түсірілген тереңдік; β −ұңғыма қисықтарының орташа бұрышы.

Осындай әдіспен қабат қысымы үлкен Pn 〉ρ2qL ⋅ cos β және меңгеруге
жақсы берілетін коллекторлары бар ұңғымалар меңгеріледі. (13.1) формула-

дан көріп отырғандай, сазды сұйығын мұнайға

ауыстырғанда, максималды қысымның түсуі тек барлық қысымнан 25% ғана

азаяды.

Осыдан да әдістің ққолданылуы шектеледі. Ұңғыда сұйықтың ауыстыры-

луы сорапты агрегат көмегімен жүреді, ал кейде бұрғылау сораптарымен де іске

асады. Кей жағдайларда берілген кен орнында игеру кезіндегі қауіпсіздік және

сенімділік біршама бар болса, онда қосымша поршеньді әдісте қолданылады.

Меңгерудің компрессорлы әдісі фонтанды ұңғыны меңгеруде, жартылай

фонтанды және біршама механизацияланған ұңғыларда қолдануда кең өріс алды.

Ұңғымаға СКҚ тізбегі түсіріліп, ал сағасында фонтанды арматура қондырылады.

Құбыраралық кеңістікке қозғалмалы компрессордан айдау құбыры қосылады.

Газды айдағанда құбыраралық кеңістіктегі сұйық СКҚ башмагына дейін

ығыстырылады немесе СКҚ-ның түсірілу тесігіне дейін ол сәйкес тереңдікте

алдын ала жасалады. Газ СКҚ-ға келіп, ондағы сұйықты газдайды. Нәтижесінде,

түп қысым біршама төмендейді. Газдың шығымын бақылап, мөлшерлей оты-

рып (ауа): құбырдағы газды-сұйық қоспаның тығыздығын, сонымен бірге түп

қысымын да Р3-да мөлшерлеуге болады. Ρ3  Ρ?; болғанда ағым басталады, осы-
дан ұңғыма фонтанды немесе газлифті режимге өтеді. Тәжірибе және тұрақты

ағым алғаннан кейін ұңғыма ағымы стационарлы режим жұмысына ауыстыры-

лып, жұмысын жалғастыра береді.

Меңгеру герматизацияланған ұңғымаларда үдерістің параметрлерін үздіксіз

бақылаумен жүреді. Сондықтан әдіс біршама қауіпсіз және қабатқа депрессияны

әсер еткізуде біршама тиімділіктерге жетті. Бірақ компрессорлы меңгеру әдісі

бұзылғыш, тұрақсыз компрессорларда қолдану жұмысы шектеулі кей аудандар-

да ұңғы тереңдігі 4500-5500 метрде меңгеру қасиеттілігі туады, ал тереңдіктің

өсуі ол да компрессорлы меңгеру әдісін қолдануда оның жұмысын шектейді.

329

МАЗМ¦НЫ