Page 379 - indexf
P. 379
Казахско-русский политехнический толковый словарь 379
Циклотрон (цикло... және .. (элек) Циклотрон – ускоритель протонов
трон) – үдетілген электр өрісінің (или ионов), в котором частота уско-
жиілігі және магнит өрісі уақыт байла- ряющего электрического поля и маг-
нысты тұрақты протондарды (немесе нитное поле постоянны во времени.
иондарды) үдеткіш. Циклотрондағы Частицы движутся в циклотроне по
бөлшектер жазық спиральдың плоской развертывающейся спирали
(серіппе) бұралу бойымен қозғалады
Цикля, қырғыш (нем. Ziehklingel – Цикля (скребок) – ручной инстру-
жұқа қыш) – заттардың бетін тазалауға мент, стальная пластинка c заточен-
арналған, шеттері қайралған болаттың ной кромкой для зачистки поверхно-
жұқа тілігінен жасалған қол аспабы стей
Цили́ндр (ерт.-грек. κύλινδρος – Цили́ндр – геометрическое тело,
білік, каток) – цилиндрлік бетпен ограниченное цилиндрической по-
және онымен қиылысатын екі па- верхностью и двумя параллельными
раллель жазықтықтармен шектелген плоскостями, пересекающими её. Ци-
геометриялық дене. Цилиндрлік бет линдрическая поверхность – трёхмер-
– квадрат теңдеумен өрнектелетін үш ная поверхность, описываемая ква-
өлшемді бет (жазықтық) дратичным уравнением
Цилиндрлі толқын – белгілі бір Цилиндрическая волна – волна, ра-
осьтен тарамдалып тараған немесе диально расходящаяся от или сходя-
оське қарай тарамдалып бағытталған щаяся к некоторой оси в пространстве
кеңістіктегі толқын
Цинкография (цинк және ...графия Цинкография – способ печати, при
сөздерінен) – баспа клишесі қара-ақ котором типографское клише для пе-
және түсті суреттер үшін, мырыш чати черно-белых и цветных иллю-
тақталарда дайындалатын баспа тәсілі страций изготовляются на цинковых
досках
Циолковский саны – Циолко- Число Циолковского – один из ос-
новных параметров, входящих в фор-
вскийдің формуласына кіретін негізгі мулу Циолковского; зависит главным
образом от конструктивного совер-
параметрлердің бірі; негізінен, шенства ракеты, вида применяемого
топлива и относительной массы по-
ракетаның конструкциялық лезного груза
жетілгендігіне, пайдаланылатын
отынның түріне және пайдалы жүктің
салыстырмалы массасына тәуелді
Циолковскийдің формуласы – ра- Формула Циолковского – она опре-
кета қозғалтқышының тарту күшінің деляет скорость, которую развивает
әсерінен, ұшу аппаратының тұрақты летательный аппарат под воздействи-
бағыттағы шапшаңдығын арттыруын ем тяги ракетного двигателя, неиз-
анықтайтын формула менной по направлению
МАЗМ¦НЫ
