Page 517 - indexf

ультрадыбыстық қалыңдық өлшегіштермен жүргізуге кеңес беріледі; ал
коррозияға қарсы (антикоррозиялық) жабындардың қалыңдықтарын өлшеуде
магниттік қалыңдық өлшегіштермен жүргізіледі. Жалға алынғандардың
орындалғанын элементтердің коррозия жылдамдықтарын анықтауда негізгі
мәліметтер негізінде сәйкес стандартқа немесе ТШ (техникалық шарттарға)
негізделе жалға алынған кәсіптердің немесе құбырлардың геометриялық
өлшемдері қабылданады, ГТҚ (гидротехникалық құрылым) коррозия
жағдайларын талдау үшін екі түрлі құрылымды екі айлақтың тозуларын
қарастырамыз. Эстакадалық типті және больверк типтік құрылымдарды тал-
дау барысында олар технологиялық жүктемелері бойынша емес, қадалық негіз
құрылымдары элементтерінің ескерулері бойынша салыстырылады. Бұл салы-
стырулар бұзылуларының ұқсас белгілерін анықтау үшін және теңіздік ортада
құрылым элементтерінің жұмыстары бойынша салыстырмалы сипаттамаларын
анықтау үшін жасалынады.

Мәнді коррозиялық бұзылулар су шашыраған және ауыспалы сулану
аймақтарында бақыланды. Теңіз суындағы жалпы коррозия жылдамдығы
көміртекті және төменқоспаланған болаттар үшін бірдей және 0,05-1мм/
жыл құрайды, сонымен бірге төменқоспаланған болаттар, әсіресе пісірілген
қосылыстардың термиялық әсер ету аймақтарындағы марганецтік болаттар
жаралық коррозияға да ұшырайды. Түрлі маркалы болаттардың коррозиялық
күйлерінің айырмашылықты болуы олардың пісірілген қосылыстарына байла-
нысты. Бұл пісірмелі қосылыстардың үш элементтерінің электродтық потен-
циалдары айырымдарымен анықталынады: негізгі металл, пісірмелі жік және
термиялық әсер ету аймағы. Сондықтан да пісірмелі электродтарды және пісіру
технологиясын таңдау аталған элементтері бірдей потенцалға ие болуға тиіс
есебінен жүргізіледі. Оған қол жеткізу үшін сәйкес пісіру материалдарын таңдау
арқылы жүзеге асырылады. Коррозия жылдамдығына қатты әсер ететіндердің
бірі илемдік қабыршақтар. Олардың электрөткізгіштігі жоғары, болат және хром,
мыспен легирленген болат потенциалдарымен салыстырғанда теңіз суындағы
оның стационарлық потенциалы 0,3-0,5В. Сондықтан да гидротехникалық
құрылымдар құрылысында қабыршақтарды алып тастау міндетті болып та-
былады. Қабыршақтардың болуы, су ағынында дифференциалдық аэрация
жағдайы, механикалық кернеулер және т.б жаралық коррозияның пайда болуы-
на мүмкіндік туғызады, оның жылдамдығы орташа есеппен -0,01-0,1мм/жыл
құрайды, ал ең жоғарғысы – 0,4-1,0 мм/жыл.

Пайдалану және қорғаныстық құралдар жағдайына байланысты гидро-
техникалық құрылымдар су асты аймағында коррозия жылдамдығы өзгеріп
отырады. Мысалы, жалға алынған қабыршақты металл құрылымдарды
қолдануда және тиімділікті қорғаныстық құралдардың болмауы жағдайында су-
асты аймағында 1мм/жыл дейінгі жаралық зақымдану орын алады. Кезбе тоқтар
әсерінен немесе гидротехникалық құрылымдар құрылысын аяқтау немесе
жөндеу жұмыстары кезіндегі пісіру жұмыстарын дұрыс емес электрмен қамту

517

МАЗМ¦НЫ