Page 144 - index

2. Қанатының мөлшері.

Ғ1 ұрпақта белгілердің 2 фенотиптік класқа ажырауы, оның
ішінде ұзын қанатты белгілердің көп болуы және екі жынысты

(♀♂). Бұл белгіні анықтайтын геннің жыныс хромосомамен бай-

ланыссыз екенін көрсетеді. Мұнда ұзын қанатты шыбындар – 347,

жетілмеген қанаттылар – 105. Белгілердің ажырауы ата-аналық шы-

бындардың генотипі гетерозигота екенін білдіреді. Бір гаметаның

үйлесу мөлшерін анықтаймыз. Ол үшін 452 : 4 = 113. Тәжірибедегі

белгілердің ажырауын анықтаймыз. 347 : 113 = 3,1; 105 : 113= 0,9

немесе 3 : 1 қатынасқа сәйкес Х2(Х2 =0,76 < 3,84, Р < 0,05) дәлелдейді.

Аллельдерді белгілейміз. В – ұзын қанатты, в – жетілмеген қанат.

Ата-аналық шыбынның генотипі – Вв.

3. Екі белгінің тұқым қуалауына талдау. Екі белгі бір-бірінен

тәуелсіз тұқым қуалайды, себебі бір ген жыныс хромосомасында

орналасқандықтан, сол хромосомамен, ал екінші ген аутосомамен

беріледі. Екі ген бұозыйыннқшанаабте+лг14ілежредтііңлмаежгыенрақуаына–т)(=43 қызыл көз +
♂♂) ( 3
1 ақ көз 9 қызыл көз,
4 4 16

ұзын қанат + 3 қызыл көзді, жетілмеген + 3 ақ көз, ұзын қанат
♂♂ + 16 16 : 3(қ) : 3(а♂) : 1(а♂)
1 ақ көз ♂♂ жетілмеген қанат. Сонда 9(қ)
16

қатынаста.

Жауабы:

1. Көздің түсі бір генмен анықталады, Х-хромосомада орналас-

қан, қызыл түс ақ түстен басым.

2. Қанатының мөлшері бір генмен анықталады, аутосомада ор-

наласқан. Ұзын қанатты белгі, жетілмеген қанаттан басым.

3. Белгілер тәуелсіз тұқым қуалайды, гомологты емес хромосо-

мада орналасқан.

4-есеп. Қалыпты көретін қыз, дальтон ауруымен ауыратын жі-
гітке тұрмысқа шығады. Қыздың әкесі де ымыртта көрмейтін (даль-
тонизм) ауруымен ауырады. Жігіттің әкесі дальтоник болған. Осы
некеден туған балалардың көздерінің көруі қандай?

Берілгені: Дальтон ауруының тұқым қуалауы.
Шешуі:
Дальтонизм ауруын анықтайтын ген – рецессивті белгі, жыныс-
пен тіркесіп, тұқым қуалайды. Бір генмен бақыланады. Аллельдерді
белгілейміз. Д – қалыпты көру, d – дальтонизм.

144

⇐ МАЗМҰНЫ