Page 102 - index Bapaeva

М. И. Лисина қарым-қатынастың балалалық шақтың туғаннан
жеті жасқа дейінгі жас шамасын қамтитын негізгі төрт түрін
көрсетеді (9-кесте):

9-кесте.
М. И. Лисина бойынша, қарым-қатынастың туғаннан жеті жасқа

дейінгі жас шамасын қамтитын негізгі төрт түрі

№ Кезеңдер Сипаттамалары

1 Жағдаяттық- ересектің мейірімді назарына мұқтаж болу
тұлғалық қажеттілігін қанағаттандырады. Қарым-
2 – 6 ай қатынастың негізгі құралдары-экспрессивті
– мимикалық

2 Жағдаяттық-іскер ересекпен ынтымақтастықты қалау

6 ай – 3 жас қажеттілігін жүзеге асырады. Заттық

іс-әрекетке байланысты. Жетекші мотив

- іскер мотив. Бір жасқа дейінгі қарым-

қатынас құралдары көбінде заттық-

әрекетшіл, бір жастан кейін вербалды

3 Жағдаяттан тыс– ересектің силастығына мұқтаж болу

танымдық қажеттілігі жетекші болып табылады.

3 – 5 жас Танымдық мотивтерді жүзеге асырады.

Вербалды құралдарды қолданады.

4 Жағдаяттан тыс– Өзара түсіністік пен жанашырлық

тұлғалық қажеттілігін жүзеге асырады. Қарым-

5 – 7 жас қатынас мотиві – серіктесімен тұлғааралық

қатынастарды орнату. Қарым-қатынас

құралдары вербалды болып табылады.

Коммуникативті іс-әрекет ретінде қарым-қатынас бала
өмірінің алғашқы айларында-ақ қалыптасады. Қарым-қатынас
қажеттілігі тумысынан берілмейді, өмір барысында қалыптасады.
Баланың араласу қажеттілігінің шығу тегі және ересекпен қарым-
қатынасының алғашқы формасының дамуы – нәрестелік кезеңнің

орталық мәселесі болып табылады.
М. И. Лисина бойынша, ересектің ілгері жүретін

бастамашылдығының механизмі қарым-қатынас формалары
дамуының негізгі механизмі болып табылады. Ересектің ілгері
жүретін бастамашылдығының механизмі қарым-қатынастың

102

⇐ МАЗМҰНЫ