Page 310 - index Bapaeva

қасиеттердің қайсыбір тобы басым болады. Топтың дамуы-
на қарай қабылдаудың әртүрлі сапалы өлшемдері анағұрлым
бірқалыпты қолданылатын болады; қабылдау үдерісі белгілердің
қайсыбір нақты тобын таңуда аса айқын таңдамалылық
байқалмайтын болады.

4. Бірлескен іс-әрекеттің дамуына қарай қабылданған объекті
күйлерінің анағұрлым толыққанды әрі жан-жақты сипатталатын
болады. Ол қабылдау объектісіне таңылатын белгілер санының
артуында, сондай-ақ тікелей бақылауға аса ашық болмайтын
сипаттамалардың үлесінің артуында анықталады. Аталған
өзгерістердің қарқындылығы бірлескен іс-әрекетті ұйымдастыру
түрлеріне де байланысты болады: анағұрлым тығыз кооперация
жағдайында бейнелену толыққандылығы еселенген дәрежеде ар-
татын болады.

Өте қысқартылған түрде өзара әрекеттестікті келесі
жағдайлардан құралатын үдеріс ретінде анықтауға болады:

• физикалық қабылдау;
• кеңістікте орын алмастыру;
• қатысушыларының қабылдауы мен қатынастарына;
• рухани вербалды қатынасу;
• вербалды емес ақпараттық қатынасу;
• бірлескен топтық іс-әрекеттен.
Өзара әрекеттестіктің құрылымына әдетте:
• өзара әрекеттестік субъектілерінен;
• оның субъектімен өзара байланысынан;
• олардың бір-біріне өзара әрекеттестігінен;
• өзара әрекеттестік субъектілерінің өзара өзгерістерінен
құралады.
Тұлғааралық өзара әрекеттестік субъектілердің, тұлғалардың
арасындағы өзара әрекеттестік, қызмет еткен байланыс бо-
лып табылады. Оның құрылымында көбінде практикалық,
мінез-құлықтық, аффективті, гностикалық (А. А. Бодалев);
мінез-құлықтық, аффективті, когнитивті (Я. Л. Коломинский);
реттегіш, аффективті, ақпараттық (Б. Ф. Ломов) атты үш құрамды
және өзара байланысқан компонент ерекшеленеді. Аталмыш
компоненттердің әрқайсысының үлкен психологиялық мазмұны
бар. Психологиялық компонент нәтижелер мен қылықтардың, ым-
ишараны, пантомимика мен сөйлеуді қамтиды, яғни барлық адам-

310

⇐ МАЗМҰНЫ