Page 183 - index

релиздерде жиі ұшырасады. Бұдан басқа мәтін мазмұнындағы
оқырман назарын ұстап тұра алмайтын болбырлық пен жүйесіздік
те көп жағдайда қысқартылу арқылы түзетіледі. Сондай-ақ,
кейбір авторлар өз шығармасын тақырыпқа тікелей қатысы
жоқ ақпараттарды баяндаудан бастаса, кейде жалпыға белгілі
мәліметтерді қайталауға жол береді, мұндай ақпараттарды бірден
қысқартуға болады. Алайда автор мұндай қайталауларды кейде
өз ойын күшейту, оған ерекше назар аударту үшін стилистикалық
тәсіл ретінде қолданады. Егер редактор бұл қайталауды алып
тас­таса, мәтіннің экспрессивтілігі төмендеп, кедейленуі мүмкін.
Төмендегі мәтіндерде қайталанған сөздерге назар аударайық:

1.«..Шырайлы Шымкентіңізге шү­ 2. «...сонан қашан жазғы таң сары

йі­л­ етіндер шыли шектен шық­ белден ағарып атқанша ақсүйек ой-

қанда ше? Шырыл қағамыз. нап, алтыбақан теуіп, ән шырқап

Шымк­­ ентіңізге шадырайып, шәл­ ұлы дүрсіл салар еді... Сонан сары

кем-шалыс сөз айтып, шәт-шәлекей шілденің әне бір аспан айналып

еткісі келетін кежірлеріңіз көп әлі. жерге түскендей ыстығы шындап

Елдің бәрі баяғы .. күшке мінгенше ауыл іргесіндегі

Шымкентіңізге шадырлана шәлкес­ сай, жыраларда қар суы кенерінен

тенетіндер шажылдай берсін. Ке- асып күркіреп жатар еді... Сонан

­ке­т­сін. Мұқатсын. Бәрібір, алтын қашан сауын мал суалып болғанша

құрс­­ ақаймағы-ңызғасоқпайтұр­мас. бұған тыным жоқ, тек сонан бір кез-

Ындын-ықыласыңызға, пейіл-пи- де көз байланып, ымырт үйіріліп ап-

ғы­л­ ыңызға, шай-пайыңызға құр­ сап болғанда ғана ошақта от жанып,

сан болар. Қайран қалар. Былай үй-іші кешкі аста бас қосып, дастар-

шыға ... бажылдай берсін. Шы- хан басына жиналар еді; ол өмірдің

дайды Шымкент. Шаптықпайды несін айтасың! ..Сонан бері бұнда

Шымкент. Көтереді. Күледі. Бәр- маза жоқ. Күнұзын теңізде боп, со-

бәрін біледі. Қандай қағытпа, нан кеш түскесін, бірде ерте, бірде

қай қалжыңға да Шымкентіңізді кеш үйге келгенде табалдырықтан

қоспаса, сәні мен мәні келмес. аттай бере сырт киімін шешпес­

Қандай қойылымыңызға да осы тен бұрын Ақбаланың ажарына

Оңтүстігіңізді, Шымкентіңізді қыс­ қарайды» (Нұрпейісов Ә. «Қан мен

тырмаса дәмі кірмес. Деп жүріппіз. тер», 1-том, 8-9 б.).

Шымкент қой бұл. 3. Олай болса, Мәскеу түбіндегі

тарихи ұрысты бір кітапқа арқау

ету мүмкін емес. Ол бірнеше

кітапқа арқау болар тарихи уа­

қиға. Олай болса, «Москва үшін

шайқас» – Момышұлы мен оның

төңірегіндегілердің соғыста өткіз­

ген хикаялары.

183

⇐ МАЗМҰНЫ