Page 174 - indexf

бөлігіне аз салмағы әсерінен болатын созылу күші әсер етеді. Бұл күш тура
сызықтық заңына сәйкес азая отырып, тізбектің ең төменгі шетінде нөлге тең
болады.

Тізбектің төменгі шетінде тізбек сыртындағы сұйықтың гидростатикалық
қысым әсерінен максималды қабысу күшіне әсер етеді. Ілулі және ішкі жуу
сұйығымен толтырылмаған шегендеу тізбегінде созылу және қабысу күштерінен
пайда болатын кернеулердің өзгеруі көрсетілген. Шегендеу тізбегі оның кез
келген қимасындағы муфталық қосылыстар аз салмағынан үзілмейтіндей және
тізбек сыртындағы сұйық гидростатикалық қысым әсерінен қабыспайтындай
етіліп құрастырылуы тиіс.

Бұл шартты қанағаттандыру үшін шегендеу тізбегін тек қабыстыру күшін
ескере отырып конструкциялайды. Ол үшін шегендеу тізбегінің жүктік түсіру
ұзындығы (l1) минималды қабарға қалыңдығымен (р1) анықтайды. Содан соң
есептеу нәтижесі бойынша шегендеу тізбегінің шекті түсіру тереңдігі (l2)
қабырға қалыңдығымен (р2) анықтайды. Осыған сәйкес шегендеу тізбегінің
l1, l2 шектік түсіру тереңдіктерін жуандау қабырға қалыңдықтарымен (р3, р4)
анықтайды. Сөйтіп шегендеу тізбектің қабыстыру күшіне шыдайтындай
етіп құрастырылады. Мұндай құрастыруларды шегендеу тізбегі бұрандалы
қосылыстарын беріктікке тексереді.

Ол үшін бұранда тізбектің аз салмағы әсерінен одан төмен үзілмейтін шек-
теу белдемін табады. Бұл белдемнен жоғары бұрандалы қосылыстары салмаққа
шектеп бере алатындай қабырға қалыңдығы жоғары шегендеу қабырғалары
қойылады. Қабырға қалындығы р2 құбырлармен ауыстырғанда созылуға есептеу
шартын қанағаттандыру жағдайлары мүмкін. Егер мұндай алмастыру жеткіліксіз
болса, р1 қалыңдықты рl алмастыру керек. Сөйтіп, шегендеу тізбегінің қажетті
қабырға қалыңдығын таңдап ала отырып, қабысу және созу күштеріне төтеп
бере алатындай шегендеу тізбегін алуға болады.

Шегендеу тізбегін ұңғымаға түсіруге дайындау

Шегендеу тізбегіне дейін, шегендеу құбырларын бұрғы мұнарасын, бұрғы
қондырғысын, көтеріп-түсіру аспаптарын, т.б. тексеру қажет.

Шегендеу құбырлары мұқият тексерілу қажет. Ақау кездесетін құбырлар
тізбек құрамынан алынып тасталады, таңдалып алынған құбырлар ұзындықтары
өлшеніп көруге жиналады. Құбырларды тексеру барысында металдың айыры-
луына, құбырлардың майысуы, деформациялануына аса көңіл бөледі.

Құбырларды сыртқы тексеруден өткізгеннен кейін барлық құбырлардың
ішкі беттерін, арнайы қалып өткізу арқылы тексеру қажет.

Құбырларды сөреге жинау барысында олардың бұрандалары мұқият тазала-
нып керосинмен жуылады, ұңғыма тереңдігін мұқият өлшеу қажет.

Шегендеу тізбегін түсірер алдында, ұңғыма тереңдігін мұқият өлшеу керек.
Шегендеу тізбегін түсірер барысында:

1. Бұрғы бригадасында әр мүшесіне өзі атқаратын міндеттерін қатаң
бекіту;

174

МАЗМ¦НЫ