Page 86 - indexf

6-кестенің жалғасы

Май,

Орташа 55-65 - 2 бұлшық ет 120-
аэробтық 98 гликогені 14 240
қуаттылық
және қан

глюкозасы

Аз аэробтық 50 - Май,
қуаттылық және бұлшық ет 12
төмен - 100 гликогені және >240
және қан төмен
глюкозасы

Максималдыға жуық аэробтық қуаттылықты жаттығуларға
(жеке ОМП 85-95% оттегіні арақашықтық пайдаланумен жүретін
жаттығулар) жұмыс атқарушы бұлшық еттердегі барлық энер-
гия өнімділіктің 90%-ға дейін тотығу (аэробтық) реакцияларымен
қамтамасыз етіле орындалатын жаттығулар жатады. Тотығу субстра-
ты ретінде майларға (тыныс коэффиценті 1,0 жуық) қарағанда көп
мөлшерде көмірсулар қолданылады.

Жұмысшы бұлшық еттерде гликоген басты, ал аз дәрежеде
– қандағы глюкоза (арақашықтықтың екінші жартысында) рөл
атқарады. Жаттығулардың рекордтық ұзақтығы 30 минутқа
дейін (6-кестені қараңыз). Бұл топ жаттығуларына 5000-10 000 м
арақашықтыққа жүгіру, 1500 м арақашықтыққа жүзу, 15 км-ге дейін
шаңғымен және 10 000 м-ге конькимен жүгіру жатады (7-кестені
қараңыз). Жаттығуларды орындау барысында жеке максималды
мәндерден ЖЖЖ 90-95%, ӨВ 85-90% деңгейінде болады. Жоғары
білікті спортшыларда қандағы лактат концентрациясы жаттығудан
соң 10 ммоль/л жуық болады. Жаттығуды орындау үдерісінде дене
температурасының 39ºС-қа дейін айтарлықтай жоғарылауы орын
алады.

Субмаксималды аэробтық қуаттылықты жаттығуларға
(жеке ОМП 70-80% отегіні арақашықтық пайдаланумен жүретін
жаттығулар) орындалу барысында барлық энергияның 90% аса
аэробтық жолмен түзілетін жаттығулар жатады. Тотығу үдерісіне
майларға қарағанда (тыныс коэффиценті шамамен, 0,85-0,90)
көмірсулар едәуір жиі ұшырайды. Негізгі энергиялық субстрат
ретінде бұлшық еттер гликогені, жұмысшы бұлшық ет пен қан май-
лары және (жұмыстың жалғасу барысы бойынша) қан глюкозасы

86

⇐ МАЗМҰНЫ