Page 94 - index

Белгілердің 9:7 қатынасында ажырауы. Бұл құбылысты ал-
ғаш рет У. Бэтсон мен Пеннет 1906 жылы хош иісті бұршақ өсім-
дігінің гүлінің түсі бойынша тұқым қуалауын зерттегенде ашты.
Гүлінің түсі ақ екі гетерозиготалы бұршақ өсімдігін бір-бірімен
будандастырғанда, бірінші ұрпақтағы будан өсімдіктердің барлы-
ғының гүлінің түсі қызылға айналады. Ал қызыл гүлді будан өсім-
діктерін өздігінен тозаңдандырғанда, екінші ұрпақта (Ғ2) 9/16 өсім-
дік гүлінің түсі қызыл және 7/16 өсімдік гүлінің түсі ақ болған.
Сонда белгілердің ажырауы 9 : 7 қатынасында жүрген.

Белгілердің ажырау ерекшелігі қызыл белгі екі комплементар-
лы доминантты гендердің (А-В) әсерінен түзіледі.

Тапсырмаларды орындау
1. Арпаның Черниговский 5 сортының масағын қарап, масағы-
ның мұртшасы бар екенін анықтау.
2. Арпаның Винер сортының масағында мұртшасы жоқ екенін
анықтау.
3. Ғ1 ұрпақ өсімдіктерін масағының құрылысын мұқият зерт-
теп, онда мұртшаның және қабыршағының орнына үш саусақты
қосымша өсінділер пайда болғанын анықтайды.
4. Ғ2 ұрпақта алынған өсімдіктердің масағын мұқият қарап, оның
ішінен үш саусақты масағы бар өсімдікті мұртшалы және мұртша-
сыз өсімдіктерді есептеп, 9-кестеге енгізіледі.

9-кесте
Арпа өсімдігіндегі гендердің комплементарлы әрекеттесуі

Ата-аналық өсімдік саны ажырау
сорттар және
Барлығы
будандар Үш

саусақты
өсімдіктер
мұртшалы
мұртшасыз
Теориялық

күтілу
Тәжірибе-

ден
алынған

♀Черниговский 5 40 0 0 40 - -

♂ Винер 40 0 40 0- -

Ғ1 Черниговский 20 20 0 0- -
5 х Винер 160 86 32
Ғ2 Черниговский 42 9:3:4 8,6:3,2:4,2
5 х Винер

94

⇐ МАЗМҰНЫ