Page 125 - indexf

өзгеріп отыруында болып табылады. Осы үрдіс өтпелі үрдіс деп ата-
лады. Буынның инерциялығы болмаған жағдайда х0 кіріс сигналының
серпімелі өзгеруі, у0шығыс сигналының шамасына серпімелі өзгеруін
туындатады (7.1 а-сурет). Шындығында автоматика элементтерінің
белгілі бір инерттілігі бар, онда кіріс өлшемінің 0-ден х0-ге дейін
серпімелі өзгеруі кезінде у шығыс шамасы орнықты мәнге уорн
бірден емес өтпелі үрдіс өтетін уақыт аралығында ғана жете алады
(7.2 б-сурет). Сонымен қатар өтпелі үрдіс апериодты (тебелмелі
еме) өшетін (7.2 б-сурет) немесе тербелмелі өшетін (7.2 с-сурет)
болуы мүмкін. 7.2-суретте датчиктің кіріс сигнал өзгерісіне қандай
реакцияда екеніне мысалдар көрсетілген. Мұндағы t0 – датчиктің
кіріс сигнал өзгеруіне әсер етпеген жағдайдағы cезімталдықсыз
аумағының өту уақыты; tD – алғаш рет датчик көрсеткіші у шығысы
50%-ті көрсеткен кездегі кешігу уақыты; tp – уmax бірінші максимумға
жету уақыты ; tорн – орнату уақыты. Өтпелі үрдіс уақыты немесе
орнату уақыты деп - осы уақыт аралығында шығыс сигнал мәні
орнықты мәнге жететін және ауытқуы берілген мәнінен төмен
болатын уақытты айтамыз (мысалы ∆у = ± 5% ), ол автоматика эле-
менттерінің динамикалық сипаттамасының бірі болып табылады.

y,x
y,x

y y ∆y
x

0 y уст x0 x t
0
0 a) t b) t уст
y yP ∆y

t

tD t s t max t уст c)

7.1-сурет. Элементтегі өтпелі үрдістер.

⇐ МАЗМҰНЫ 125