Page 37 - indexf

=φ2 φ=1 z1 φ1 ,
u12 z2

мұндағы, u12 – тісті берілістің беріліс қатынасы.
Енді тісті доңғалақта серпімділік қасиет бар деп болжайық.

Жетектегі доңғалақты қатаң бекітейік те жетекші доңғалақты мо-

менттен түсіріп бұрайық. Онда бірінші доңғалақ өзінің иілгіштік

қасиетінің арқасына кейбір θ бұрышына бұрылады.

Егер серпімділік сызықты болса, онда θ моментке М пропор-

ционал болады. Ал олардың мына қатынасы с=M/θ қатандық

коэффициенті деп аталады. Кей жағдайда олардың арасындағы

тәуелділік бейсызықты болуы мүмкін, мысалы, мына түрде

M = c1Cosθ . Осындай бейсызықты тәуелділік келешекте II текті
Лагранж теңдеуін құрғанда динамикалық үлгінің бейсызықты бо-

луына келіп тірейді.

2.7-сурет. Тісті беріліс

•• Диссипативті күштердің бейсызықтылығы

«Диссипативті» (to dissipate) деген аталым механикалық энер-

гияның шашырауына әкелетін кедергі күштің бар екенін білді-

реді. Кедергі күштің жалпыланған жылдамдықпен бейсызықты тә-

уелділікте болғандағы жағдайын қарастырайық. Егер, мысалы, тісті

доңғалақ сұйық ортада орналасқан болса, онда айналғандағы кедергі

моменті айналу жылдамдығына байланысты болады. Жоғары жыл-

дамдықтарда бұл тәуелділік мына бейсызықты теңдеумен бейне-

ленеді: M = bq2

⇐ МАЗМҰНЫ 37