Page 139 - index

Үшінші бөлім
әдеби редакциялау

3.1 Редакциялау туралы жалпы түсінік және оның
міндеттері

Әдеби редакциялау – бұл филологияның қолданбалы
пәнаралық салаларының бірі. Ол стилистиканы, оның негізгі
құрылымдық бөлімдерін, сондай-ақ сөйлеу мәдениетін, негізгі
сипаттамалық лингвистикалық пәндерді кәсіби тұрғыда мең­
геруді талап етеді. Әдеби редакциялау мәтінді, қолжазбаны ба-
рынша мақсатты, жүйелі ұйымдастыру мәселелерімен айналы-
сады.

Әдеби редакциялау жеке пән ретінде редактордың қолжазбаны
өңдеуіне қатысты өзіндік тәсілдерді қалыптастырды. Олардың
бастылары:

– редакциялау – мәтінді тексеру мен өңдеуді қамтитын тұтас
шығармашылық процесс.

– әрбір мәтінді әдеби тұтастық ретінде тексеру мен өңдеу
[66,148].

Редактордың өңдеуінен шыққан қолжазба ғылымилық, ха­
барланған ақпараттың фактілік сенімділігі, баяндалған тео­
рияның, болжамның немесе оқиға, құбылыс болжамының ақыл-
ойға қонымдылығы, авторлық баяндаудың логикалық жүйелілігі
сияқты талаптарға сай келуі тиіс.

Кейбір авторлар қолжазбаны редакторлық өңдеу – мәтінді
стилистикалық өңдеуден тұратын әдеби рәсімдеу мен редак-
цияланатын мәтіннің композициялық құрылымын жасауды
қамт­­ итынын көрсетеді. Ал стилистикалық өңдеу мәтіндегі ор­
фографиялық және пунктуациялық қателерлі түзетумен ғана
шектелмейді, сонымен қатар онда төмендегідей талаптар орын-
далуы тиіс:

1) мағыналық дәлдік пен сөз таңдаудың стилистикалық уәж­
ділігінен бастап жай және құрмалас сөйлемдің қолданылуына

139

⇐ МАЗМҰНЫ