Page 76 - indexf

(гликолиздік) жүйелердің қатысуымен қамтамасыз етіледі. Қысқа
қашықтыққа жүгіру кезінде дамыған айтулы спортшыларда
рекордтық максималды анаэробтық қуаттылықты 120 ккал/
минутқа жетеді (4-кестені қараңыз).

4-кесте
Анаэробтық циклдік жаттығулардың энергиялық және

эргометрлік сипаттамасы

Топ Үш энергиялық
жүйелердің қатынасы, %
Энергия өнімділіктің
анаэробтық компоненті,
жалпы энергия өнімділіктен

%
Анаэробтық

фосфаген-
дік + Лактацидтік

(алактаттық)
Лактацид-

тік + Оттектік
(гликоли-
тикалық)
Оттектік
(аэробтық)
Рекордтық
қуаттылық,
ккал/мин

Жүгіру кезінде шекті
рекордтық ұзақтық, с

Максималды 90-100 95 5 - 120 10-ға
анаэробтық 75-85 70 дейін
қуаттылық 60-70 25
20 10 100 20-50
Максималдыға
жуық анаэробтық 60 15 40 60-
120
қуаттылық

Субмаксималды
анаэробтық
қуаттылық

Мұндай жаттығулардың ұзақтылық шегі бірнеше секунд болады.
Мысалы, 100 м-ге дейін арақашықтыққа жаяу жарыс, 50 м-ге дейін
жүзу, сүңгу және тректе қысқа арақашықтықта (спринтерлік) вело-
жарыс (5-кесте).

Вегетативтік жүйелер қызметінің күшеюі жұмыс үдерісінде
біртіндеп жүреді. Анаэробтық жаттығулардың қысқа уақытта орын-
далуынан оларды орындау кезінде қан айналу және тыныс алу
қызметтері мүмкін болатын максимумға жетіп үлгермейді. Макси-
малды анаэробтық жаттығу барысында спортшы мүлдем тыныста-
майды, әлде, тек бірнеше тыныс циклдерін орындауға ғана үлгереді.
Сәйкесінше, «орташа» өкпелік вентиляция (желдену) максималды
мөлшерден 20-30%-дан аспайды. Жүректің жиырылу жиілігі сөреге

76

⇐ МАЗМҰНЫ