Page 54 - index

5-жұмыс

Тақырыбы: Генетикалық зерттеулердің негізгі нысаны ре-
тінде дрозофиламен жұмыс.

Мақсаты: Студенттерді дрозофиланың сыртқы құрылысымен,
мутантты түрлерімен таныстырып, суретін салу, еркек және ұр-
ғашы шыбындардың ерекшеліктерін көрсетіп, оларды айыра білу.
Олардың зертханалық жағдайда дамуымен таныстыру.

Қажетті құрал-жабдықтар: қалыпты шыбындардың линиясы,
шағылыстыру үшін алынған линиялы шыбындар. МБС-1 микро-
скоптары, марилкалар, эфир, пластинкалар, мақта, кисталар, қорегі
бар пробиркалар, тущь, оқушы қаламдары. Бұл жабдықтар шыбын-
дармен жасалатын барлық жұмыстарға қажет.

Тапсырмалар:
1. Қалыпты шыбындарды сыртқы құрылысы жағынан ажырату.
2. Шыбындардың аталығын және аналығын ажырату.
3. Моногибридті шағылыстыруға тәжірибе қою. Есептер шыға-
ру.
Тапсырмаға түсініктеме:
Дрозофила – генетикалық анализ жасауға барлық жағынан ең
қолайлы объектілердің бірі. Дрозофиланы қолдану нәтижесінде,
мысалы, тұқым қуалаушылықтың хромосомалық теориясы, жыныс
генетикасы және жыныстық баланс, тағы сол сияқты генетиканың
көптеген нақты мәселелері шешіліп ашылды (11-сурет).
Зертханалық жағдайда және қолайлы температурада (24-25 С0)
дрозофиланың барлық даму циклі 9-10 күн ішінде өтеді. Осы жағ-
дайлардағы оның сатыларының ұзақтығы: жұмыртқа – 20 сағат,
личинка – 4 күн, қуыршақ – 4 күн маңайында. Сонымен өзінің өмір
циклінде дрозофила толық метаморфозадан өтеді. Өсу жағдайларын
(мысалы, температураны) өзгерту арқылы оның дамуын баяулатуға
немесе жылдамдатуға болатынын атап кету керек. Төмен темпера-
тура дамуды баяулатады, ал жоғары температура оны жеделдетеді,
ал мұны тәжірибелер жағдайында пайдалануға болады. Қуыршақ-
тан жарып шыққан ұрғашылары бір тәулік ішінде ұрықтануға 8–10
сағат бойы қабілетсіз келеді. Шағылыстыруға тек ұрықтанбаған
ұрғашылары ғана пайдаланылады. Өйткені ұрғашыларының ұрық
қабылдау жолында сперма бірнеше тәулік сақталуы мүмкін.

54

⇐ МАЗМҰНЫ